عموما معتقد به این موضوع هستیم که 100 درصد مشکلاتی که کودکان و نوجوانان دارند مستقیم یا غیر مستقیم به خانواده ها مربوط می شود. یعنی وقتی کودک و یا نوجوان اختلال رفتاری و یا نابهنجاری از خود نشان می دهد باید به دنبال ریشه یابی آن مساله در خانواده اش باشیم. وقتی در خانواده ای والدین درگیر روابط نابهنجار و نامناسبند و زوجین مدام درگیری دارند نمی توان انتظار داشت که وضعیت روانی نوجوان مناسب باشد. گاهی هم پیش می آید که محیط خانواده مناسب است و والدین مدارا و رعایت زیادی دارند ولی باز نوجوان مشکل زا می شود. در این شرایط هم به سبک تربیتی والدین، گروه های دوستی همسالان و احتیانا مواردی مثل اختلاف سنی والدین و بچه ها و… می توان اشاره نمود که در بروز این رفتارها موثرند.
مساله خودزنی نوجوان: از جمله دلایلی که نوجوانان تصمیم به خودزنی می‌گیرند می‌توان به دعواهای مکرر و بی پایان والدین، تنبیه های جسمانی و عاطفی شدید نوجوان از سوی والدین، روابط عاطفی با جنس مخالف و جلب توجه آنها، الگوبرداری، اختلالات روانی از جمله اختلال شخصیتی، اضطراب و افسردگی و… اشاره کرد. خودزنی در دختران نوجوان بیشتر است. یکی از علل اصلی خودزنی دختران نوجوان نسبت به پسران این است که پسران معمولا خشم و پرخاشگری خود را برون ریزی می‌کنند مثلا به دیوار مشت می‌کوبند، دعوا می‌کنند یا سر مادر خود داد می‌زنند، در حالی که دختران خشم خود را درون ریزی می‌کنند و تن خود را هدف پرخاشگری قرار می‌دهند یا اینکه تبدیل به افسردگی یا اختلالات دیگر می‌شود. گاهی این رفتار عجیب از بچه‌های نرمال نیز سر می‌زند؛ بچه‌ای که تنها برای تأییدگرفتن از همکلاسی‌هایش دست به این رفتار می‌زند یا نوجوانی که به دلیل فشارها و بداخلاقی‌ها و محدودیت‌های بی‌حد والدینش دست یا پایش را می‌خراشد. خودزنی در بین نوجوانان متفاوت است، انگیزه پسران از خودزنی، قدرت طلبی است در حالی که انگیزه دختران بیشتر حمایت طلبی و جلب توجه جنس مخالف (پدر یا رابطه دوستی) است.
مهمترین عوامل خودزنی در نوجوانان: استرس اضطراب افسردگی تنهایی عدم یادگیری مهارت‌های سازگاری اختلافات خانوادگی
راهبردهای مقابله در خانواده: در چنین شرایطی نقش والدین به عنوان مربیان این نوجوانان می‌تواند بسیار اثرگذار باشد که در صورت مشاهده این چنین رفتارهایی در نوجوانان خود، چگونه با آن برخورد کنند.
روانشناسی ارتباط پدر و دختر: رابطه و رفتار پدر با دختر مسئله بسیار مهمی است که تعیین کننده بخش اعظمی از سلامت روان دختران به حساب می‌آید. پدران با رعایت کردن بسیاری از نکات کلیدی می توانند تاثیرات عمیق و مثبتی روی دختران خود بگذارند. پدرانی که روی دختر خود نفوذ دارند و در رابطه پدر و دختر موفق هستند، می‌توانند بر عزت نفس او، تصویر ذهنی اش، اعتماد به نفس و نظر او راجع به مردان اثر مهمی بگذارند.
درک فرزندان در خانواده: تقریبا گلایه اصلی بسیاری از نوجوانان این است که پدر و مادر آنها را درک نمی کنند و نیازهایشان را نمیشناسد. با کمی اغماض می توان این موضوع را پذیرفت چون بعضا خیلی پیش می آید که اختلاف سنی والدین و فرزندان بالاست و یا والدین آنگونه که خود تربیت شده اند می خواهند به بچه ها رسیدگی کنند و… . ایجاد فضای امن و صمیمی در منزل یکی از دلایل مهم خودزنی نوجوانان وجود بحران و اختلافات خانوادگی است. بنابراین ضروری است والدین برای ایجاد یک فضای امن و صمیمی میان اعضای خانواده اقدام کنند.
وقت گذراندن با نوجوان والدین باید تلاش کنند که بخشی از وقت خود را در طول روز یا هفته به نوجوان اختصاص دهند. وقت گذراندن با نوجوانان و شرکت در فعالیت‌هایی که آنها دوست دارند، حس حمایت‌گری خوبی را به آنها منتقل می‌کند و تاثیرات روانی خوبی روی آنها دارد.
عدم بروز احساس نگرانی بیش‌ازحد یا واکنش شدید والدینی که بیش‌ازحد وحشت و نگرانی خود را از خودزنی نوجوانشان نشان می‌دهند، راه را برای تکرار این اتفاق توسط نوجوان هموار می‌کنند. زیرا امکان دارد نوجوان برای جلب توجه یا رسیدن به خواسته‌های خود، بارها این رفتار پرخطر را تکرار کند.
کمک گرفتن از مشاور ممکن است نوجوان شما برای مراجعه به روانشناس یا مشاور مقاومت کند. این اتفاقی است که در بسیاری از نوجوان رخ می‌دهد و مشاوره با زور و اجبار هم عموما فایده‌ای برای آنها ندارد.
راهبردهای مقابله در مدرسه: مشاوره و روان درمانی مستمر در مدرسه آموزش شیوه‌های درست بیان هیجانات به نوجوانان آموزش کنترل خشم و پرخاشگری آموزش مهارت های ارتباطی آموزش مهارت های زندگی پیشگیری از آسیب های اجتماعی و فردی در دانش آموزان
